710200 ИСТ_бакалавр_2021

Көчүрүү: 710200 «Информациялык системалар жана технологиялар»

Кыргыз Республикасынын

билим берүү жана илим министирлиги

Кыргыз Республикасынын

билим берүү жана илим

министрлигинин

буйругу менен

БЕКИТИЛГЕН

«___»_______________2015 ж.

Кыргыз Республикасынын

жогорку кесиптик билим берүүсүнүн

мамлекеттик билим берүү стандарты

БАГЫТЫ: 710200 «Маалымат системалар жана технологиялар»

Академиялык даража: Бакалавр

Бишкек 201 5 жыл

1. Жалпы жоболор

1.1. 710200 « Маалыматтык системдер жана технологиялар» багыты боюнча Мамлекеттик жогорку билим бер?? стандарты Кыргыз Республикасынын “Билим бер?? ж?н?нд?” Мыйзамына жана Кыргыз Республикасынын ?км?т?н?н билим бер?? жаатында аныктаган башка ченемдик укуктук актыларына ылайык, Кыргыз Республикасынын Билим бер?? жана илим министирлиги тарабынан иштелип чыккан жана Кыргыз Республикасынын ?км?т? аныктаган тартипте бекитилген.

Мамлекеттик жогорку билим бер?? стандартын аткаруу бакалаврларды даярдоо боюнча жогорку кесиптик билим бер?? программаларды ишке ашыруучу бардык ЖОЖдор ?ч?н, уюштуруучулук-укуктук тариздерине (формаларына) карабастан, милдетт?? болуп эсептелет.

1.2. Атоолор (терминдер), аныктамалар, белгил??л?р, кыскартуулар

Мамлекеттик жогорку билим бер?? стандартында “Билим бер?? ж?н?нд?” Кыргыз Республикасынын Мыйзамына жана Кыргыз Республикасы жогорку кесиптик билим бер?? жаатында белгиленген тартипте кабыл алынган эл аралык документтерге ылайык атоолор жана аныктамалар пайдаланылат.

• негизги билим бер?? программасы - максаттарды, к?т?л??ч? натыйжаларды, даярдоонун тийишт?? багыты боюнча билим бер?? жараянын ишке ашыруунун мазмунун жана уюштурулушун чект??ч? (регламентт??ч? ) окуу ,усулдук (методикалык) иш кагаздардын топтому (документтердин жыйындысы);
• даярдоонун багыты - ар т?рд?? профилдеги пайдубалдуу (фундаменталдуу) даярдоонун жалпылыгынын негизиндеги интеграцияланган жогорку кесиптик билимд?? бакалаврларды жана магистрлерди даярдоо ?ч?н жогорку билим бер?? программаларынын жыйындысы;
• профили - негизги билим бер?? программасынын тикелей бир т?рг? багытталышы жана (же) кесиптик иш объекти;
• сабактар мерчеми - окутуунун, тарбиялоонун белгиленген максаттарына жана натыйжаларына карата белгил?? бир логикалык жыйынтыкка ээ болгон билим бер?? программасынын бир б?л?г? же окула турган сабактардын топтому;
• модуль – окула турган сабактардын б?л?г?;
• зирект??л?к (компетентт??л?к) - тийишт?? тармакта кесиптик ишмерд??л?кт? аткаруудагы инсандык динамикалык сапаттарынын топтому, билими, кыла бил??л?г?, к?н?м? жана к?нд?м?;
• бакалавр - академиялык даража, ал 4 жылдан кем эмес окуу м??н?т? менен билим бер??н?н тийишт?? негизги билим бер?? программаларын ийгиликт?? ?зд?шт?рг?н адамдарга аттестациянын натыйжалары боюнча ыйгарылат жана ага ээ болгондорго белгил?? бир кесиптик иш ж?рг?з??г? же тийишт?? багыт боюнча «магистр» академиялык даражасын алуу ?ч?н окуусун улантууга укук берет;
• кредит (чегерим бирдик) - негизги кесиптик билим бер?? программасынын сыйымдуулугунун шарттуу ?лч?м?;
• окутуунун натыйжалары - негизги билим бер?? программасын окуп ?зд?шт?рг?нд?г?н?н жыйынтык зиректиктери;

1.3. Кыскартуулар жана белгил??л?р

Мамлекеттик билим бер?? стандартында т?м?нд?г? кыскартуулар жана белгил??л?р колдонулат:

МББС - Мамлекеттик билим бер?? стандарты;

ЖКББ - жогорку кесиптик билим бер??;

НББП - негизги билим бер?? программасы;

ОМБ - окуу-методикалык бирикме;

НББП ОСЦ - негизги билим бер?? программасынын окуу сабактарынын цикли;

ЖИК - жалпы илимий компетенциялар;

АК - аспаптык компетенциялар;

КК - кесиптик компетенциялар;

СИЖМК - социалдык-инсандык жана жалпы маданий компетенциялар.

2. Колдонуу тармагы

2.1 . Мамлекеттик жогорку билим бер?? стандарты (мындан ары - ЖКББ МББС) бакалаврларды даярдоо багыты боюнча негизги билим бер?? программаларын ишке ашыруудагы милдетт?? нормалардын, эрежелердин жана талаптардын жыйындысы жана 710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялары » уюштуруучулук-усулдук документтерди иштеп чыгуу, лицензиясы же Кыргыз Республикасынын аймагында мамлекеттик аккредитациясы (аттестациясы) бар, бардык жогорку кесиптик билим бер??ч? билим бер?? мекемелеринин (мындан ары - ЖОЖдор), уюштуруучулук-укуктук тариздерине карабастан жогорку кесиптик билим бер??н?н негизги билим бер?? программаларын ?зд?шт?р?? сапатын баалоо ?ч?н негиз болуп эсептелет.

2.2 . 710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялары » бакалаврларды даярдоо багыты боюнча ЖКББ МББСын негизги пайдалануучулар болуп:

- жождордун администрациясы жана илимий-педагогикалык курамы (профессордук-окутуучулук курам, илимий кызматкерлер), ?зд?р?н?н жождорундагы ошол багыт жана даярдоонун де?гээли боюнча илимдин, техниканын жана социалдык ч?йр?н?н жетишкендиктерин эсепке алып, негизги кесиптик билим бер?? программаларын иштеп чыгуучулар, натыйжалуу ишке киргиз?? жана жа?ылоо ?ч?н жооптуу адамдар;

- жождун даярдоонун ошол багытындагы негизги билим бер?? программасын ?зд?шт?р?? боюнча ?з?н?н окуу ишин натыйжалуу ишке ашыруу ?ч?н жооптуу студенттер;

- тийишт?? кесиптик иш ч?йр?с?нд?г? адистердин жана иш бер??ч?л?рд?н бирикмелери;

- Кыргыз Республикасынын билим бер?? ч?йр?с?нд?г? аткаруу бийлигинин борбордук мамлекеттик органынын тапшыруусу боюнча негизги билим бер?? программаларын иштеп чыгууну камсыз кылуучу окутуу-усулдук бирикмелер жана ке?ештер;

- жогорку кесиптик билим бер??н? каржылоону камсыз кылуучу мамлекеттик аткаруу бийлигинин м?ч?л?р?;

- жогорку кесиптик билим бер?? системинде мыйзамдардын сакталышына к?з?м?лд? камсыз кылуучу, жогорку кесиптик билим бер?? ч?йр?с?нд? аттестацияны, аккредитацияны жана сапатка к?з?м?лд? ж?з?г? ашыруучу мамлекеттик аткаруу бийлигинин ыйгарым укуктуу м?ч?л?р? эсептелет.

2.3. Абитуриенттердин (талапкерлердин) даярдыгынын билим де?гээлине талаптар

2.3.1. Жогорку кесиптик билимд?? «Бакалавр» академиялык даражасын алуу ?ч?н жогорку кесиптик билим алууга талапкер абитуриенттин билим де?гээли – жалпы (толук) орто билимд?? же кесиптик орто (же кесиптик жогорку) билимд?? болушу зарыл.

2.3.2. Абитуриенттин жалпы орто билими же кесиптик орто (же кесиптик жогорку) билими тууралуу мамлекеттик ?лг?д?г? иш кагазы болушу керек.

3. Даярдоонун багыттарынын жалпы м?н?зд?м?с?

3.1. Кыргыз Республикасында 710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар» багытындагы жогорку билимд?? бакалаврларды даярдоо боюнча т?м?нк?л?р ишке ашырылат:

- бакалаврларды даярдоо боюнча ЖКББ НББП;

- магистрлерди даярдоо боюнча ЖКББ НББП.

Бакалаврларды даярдоо боюнча ЖКББ НББПны толугу менен ?зд?шт?рг?н жана белгиленген тартипте мамлекеттик жыйынтык аттестациясынан ийгиликт?? ?тк?н жождордун б?т?р??ч?л?р?н? «бакалавр» академиялык даражасын ыйгаруу менен жогорку билими тууралуу диплом берилет.

3.2. К?нд?зг? окуу таризиндеги жалпы орто же кесиптик орто билим байырында710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар » бакалаврларды даярдоодо ЖКББ НББПны ?зд?шт?р??н?н ченемдик м??н?т? 4 жылдан кем эмес болушу керек.

К?нд?зг?-сырттан (кечки) жана сырттан окуу тариздери боюнча бакалаврларды даярдоодо ЖКББ НББПны ?зд?шт?р??н?н, ошондой эле окутуунун ар т?рд?? тариздери айкалышкан жана дистанттык билим бер?? тест??л?р? пайдаланылган учурдагы м??н?тт?р? жож тарабынан к?нд?зг? окуу таризиндеги ?зд?шт?р??н?н белгиленген ченемдик м??н?т?н? салыштырмалуу бир жылга узартылат.

Бакалаврларды жана магистрлерди даярдоодогу ЖКББ НББПны ?зд?шт?р??н?н башка ченемдик м??н?тт?р?н Кыргыз Республикасынын ?км?т? белгилейт.

3 . 3 . Бакалаврларды даярдоодогу ЖКББ НББПны ?зд?шт?р??н?н жалпы эмгек сыйымдуулугу 240тан кем эмес кредике (чегерим бирдикке) барабар.

К?нд?зг? окуу формасы боюнча окуу жылындагы ЖКББ НББПнын эмгек сыйымдуулугу 60тан кем эмес кредитке (чегерим бирдикке) барабар.

Бир окуу семестринин эмгек сыйымдуулугу 30 кредитке (чегерим бирдикке) барабар (окуу процесси эки семестрлик болуп курулган учурда).

Бир кредит (чегерим бирдик) студенттин окуу ишинин 30 саатына барабар (анын ичинде анын аудиториялык, ?з алдынча иштери жана аттестациянын бардык т?рл?р?).

К?нд?зг?-сырттан (кечки) жана сырттан окуу формалары боюнча негизги билим бер?? программасынын, ошондой эле окутуунун ар т?рд?? формалары айкалышкан жана дистанттык билим бер?? технологиялары пайдаланылган учурдагы эмгек сыйымдуулугу окуу жылы ?ч?н 48 кредиттен (чегерим бирдиктен) кем эмести т?з?т.

3.4. ЖКББ НББПнын инсанды окутуу жана тарбиялоо жаатындагы даярдоонун 710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар » багыттары боюнча максаттары

3.4.1. ЖКББ НББПнын окутуу жаатындагы 710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар» даярдоонун багыты боюнча максаты болуп т?м?нк?л?р эсептелинет:

гуманитардык, социалдык, экономикалык, математикалык жана табигый илимий билимдердин негиздери жаатында даярдоо, б?т?р??ч?г? тандап алган иш ч?йр?с?нд? ийгиликт?? ишт??г? м?мк?нд?к бер??ч? жогорку кесиптик жактан адистешкен, тере?детилген кесиптик, атайын кесиптик билим алуу, анын социалдык мобилд??л?г?н? жана эмгек базарындагы туруктуулугуна ?б?лг? т?з??ч? универсалдуу жана кесиптик компетенцияларга ээ болуу.

3.4.2. 710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар» бакалаврларды даярлоо багыты боюнча ЖКББ МББСын максаты болуп: студенттердин социалдык-инсандык сапаттарынын калыптануусун, максаттуулук, уюштуруучулук, эмгекчилдик, жоопкерчиликт??л?к, жарандуулук, баймабайлык, токтоолуктук, жалпы маданияттуулук де?гээлин жогорулатуу ж.б. инсандык к?рс?тк?чт?р.

3.5. Б?т?р??ч?л?рд?н кесиптик иш ч?йр?с?

710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар» багыты боюнча б?т?р??ч?л?р?н?н кесиптик ишмерд??л?к аймагы болуп: маалымат технологияларын жана системдерин изилд??, иштеп чыгуу, аны ишке киргиз?? жана коштоо эсептелинет. Муну менен катар 710200 « Маалыматтар системдери жана технологиялар» багыты ар кандай даярдоо профилдерин ?з?н? камтыйт.

3.6. Б?т?р??ч?л?рд?н кесиптик ишмердиктери

710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар» багытынын б?т?р??ч?л?р?н?н кесиптик ишмерд??л?кт?р? болуп:

Маалыматтар процесстери, технологиялары, системдери жана тармактары, жана аларды инструменттер менен (программалык, техникалык, уюштуруучулук) камсыздандыруу, долбоорлоонун ыкмалары жана методдору, о?доо, маалыматтар технологияларын жана системдерин т?м?нк? ч?йр?л?рд? ?нд?р?? жана иштет??:

машина куруу, прибор куруу, илим, техника, билим, медицина, административдик башкаруу, юриспруденция, бизнес, жекече ишмерд??л?к, коммерция, менеджмент, банктык системалар, маалыматтык системдердин коопсуздугу, технологиялык процесстерди башкаруу, механика, техникалык физика, энергетика, ядердик энергетика, к?чт?к электроника. Металлургия, курулуш, транспорт, темир жол транспорту, байланыш, телекоммуникация, инфокоммуникациялык башкаруу, почта байланышы, химиялык ?нд?р?ш, айыл чарба, текстилдик жана же?ил ?нд?р?ш, тамак-аш ?нд?р?ш?, медициналык жана биотехнологиялык, тоо-кен иши, жер астындагы ишканаларды жана ?нд?р?шт?рд? коопсуздук менен камсыздандыруу, геология, нефть газ тармагы, геодезия жана картография, геоинформациялык системалар, токой комплекси, химиялык-токой комплекси, экология, тейл?? сферасы, массалык маалыматтоо системдери, дизайн, жана ошондой эле ар кандай турд?г? ишканалардын профилдери жана экономикалык шарттагы маалыматтоо коомунун бардык ишмердиктери.

3.7. Б?т?р??ч?л?рд?н кесиптик ишмерд??л?г?н?н т?рл?р?:

710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар» багытынын бакалаврларды даярдоо адистик ишмердиги т?м?нк? т?рд?г? иштерди камтыйт:

• Долбоорлоочулук;

· технологиялык-долбоорлоочулук ;

• ?нд?р?шт?к –технологиялык;
• уюштуруу – башкаруучулук;
• илимий – изилд??ч?л?к;
• инноватикалык;
• т?зд??-о?доочулук;
• сервистик-эксплуатациялоо.

Бакалаврдын кесиптик ишмерд??л?к т?рл?р? алардын ?зд?р?, жогорку окуу жайынын илимий-педагогикалык кызматкерлери жана жумуш бер??ч?л?рд?н бирикмеси тарабынан аныкталат.

3.8. Б?т?р??ч?л?рд?н кесиптик ишинин милдеттери

710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар» бакалаврды даярдоо багыты кесиптик ишмердигинин т?рл?р?н? жараша т?м?нк?д?й кесиптик милдеттерди коёт.

Долбоорлоо-конструктордук ишмердиги:

· долбоорлоо объектисин долбоорлоо астындагы изилд?? (инжиниринг), предметтик ч?йр?н?н системдик анализи, алардын ?з ара байланышы;

· техникалык долбоорлоо (реинжиниринг);

• жумуштук долбоорлоо;
• долбоорлоо уч?н керект?? чо?дуктарды тандоо;
• процесстерди жана системдерди моделдештир??;

· долбоорлоо объектисинин ишенимд??л?г?н жана ишт?? сапатын баалоо;

• стандарттык сапаты боюнча долбоордун тастыктоосу;

· коопсуздук ишмерд??л??г?н?н шарттарын камсыздандырууну эсепт??;

• экономикалык эффективд??л?г?н эсепт??;

· долбоорлоо документтеринин бардык т?рл?р?н иштеп чыгуу, макулдаштыруу жана басып чыгуу.

· Технологиялык-долбоорлоо- ишмерд??л?г?:

· негизги жана колдонмо маалымат технологияларын долбоорлоо;

· маалымат технологияларынын ишке ашыруу каражаттарын (методикалык, информациялык, математикалык, алгоритмикалык, техникалык жана программалык) иштеп чыгуу;

· маалымат технологияларын автоматташтыруу долбоорлорунун каражаттарын иштеп чыгуу.

?нд?р?шт?к-технологиялык ишмерд??л?г?:

· Жа?ы продукцияны ?нд?р??н? даярдоодо ?нд?р?шт?к технологиялык процесстерди табууга жана ?зд?шт?р??г? катышуу;

· ?нд?р?шт?к участоктордо технологиялык процесстердин сапаттарын башкаруу боюнча документтерди даярдоо;

Кесиптик ишмерд??л?кт?н объекттерин иштеп чыгуунун технологияларын т?м?нк? ч?йр?л?рд? ?зд?шт?р??: машина куруу, прибор куруу, илим, техника, билим, медицина, административдик башкаруу, юриспруденция, бизнес, жекече ишмерд??л?к, коммерция, менежмент, банктык системдер, маалыматтык системдердин коопсуздугу, технологилык процесстерди башкаруу, механика, техникалык физика, энергетика, ядердик энергетика, к?чт?к электроника, металлургия, курулуш, транспорт, темир жол транспорту, байланыш, телекоммуникациялар, инфокоммуникациялык башкаруу, почта байланышы, химия ?н?р жайы, айыл чарба, текстилдик жана же?ил ?н?р жайы, тамак-аш ?н?р жайы, медициналык жана биотехнологиялык, тоо-кен иши, жер астындагы ишканаларды жана ?нд?р?шт?рд? коопсуздук менен камсыздандыруу, геология, нефть газ тармагы, геодезия жана картография, геоинформациялык системалар, токой комплекси, химиялык-токой комплекси, экология, тейл?? сферасы, массалык маалыматто системдери, дизайн, жана ошондой эле ар кандай турд?г? ишканалардын профилдери жана экономикалык шарттагы маалыматтоо коомунун бардык ишмердиктери.

Уюштуруучулук-башкаруучулук ишмерд??л?к:

· Жумушчу орундарды, алардын техникалык жабдыктоосун уюштуруу, компьютердик жабдыктоону жайгаштыруу;

· Маалыматтык системдерди колдоно бил??н?н баасын баалоо;

· Долбоорлоо объектилерин камсыздандырууга кеткен ?нд?р?шт?к жана ?нд?р?шт?к эмес чыгымдарды баалоо;

· Киргизил?уч? маалыматтардын сапатын текшер??н? уюштуруу.

Илимий-изилд??ч?л?к ишмерд??л?к:

· Изилд?? тематикасы боюнча ата-мекендик жана чет элдик тажрыйбалардын илимий-техникалык маалыматтарын жыйноо, анализд??;

· Колдонулуучу математикалык моделдерди текшер?? максатында эсепт?? эксперименттерин ж?рг?з??г? катышуу.

Инноватикалык ишмерд??л?к:

· стратегиялык пландаштырууну информациялык-коммуникациялык технологиялар (ИКТ), мекемелердин жана уюмдардын инфраструктуралары менен макулдаштыруу.

Т?зд??-о?доо ишмерд??л?г?:

· программаны коюу, информациялык системдерди тажрыйбалык иштет??г? киргиз?? ?ч?н программалык жана техникалык каражаттарды т?зд??;

· программалык системаны даяр компоненттерден чогултуу; программаны коюу, информациялык системдерди ?нд?р?шт?к иштет??г? киргиз?? ?ч?н программалык жана техникалык каражаттарды т?зд??;

· информациялык системдерди иштет?? ?ч?н сыноо жана ишке тапшыруу;

· информациялык системдерди жана алардын компоненттерин сыноого жана тажрыйбалык ишке тапшырууга катышуу.

Сервистик-иштет?? ишмерд??л?г?:

· информациялык системдердин жана технологиялардын берилген функционалдык м?н?зд?м?л?р?нд? жана аларга тиешел?? сапаттык критерийлеринде ишт??н? камсыздандыруу жана коштоо;

· маалымат системдеринин жашоо циклдеринин шарттарын камсыздандыруу;

· маалымат системдерин жана лардын технологияларынын коопсуздугун жана бут?мд??л?г?н камсыздандыруу;

· Программалардын ?зг?р??ч? шарттарда ишт??с?н адаптациялоо (к?нд?р??);

· Маалыматтык системдердин ишт??с?н?н к?рс?тм?л?р?н т?з??.

4. НББПны ишке ашыруунун шарттарына карата жалпы талаптар

4.1.Жождун НББПны ишке ашыруудагы укуктарына жана милдетт??л?кт?р?н? карата жалпы талаптар.

4.1.1. Жождор даярдоонун багыты боюнча негизги билим бер?? программасын ?з алдынча иштеп чыгышат. НББП Кыргыз Республикасынын даярдоо багыттары боюнча эмгек базарынын керект??л?р?н эсепке алуу менен тийишт?? мамлекеттик билим бер?? стандартынын негизинде иштелип чыгылат.

Жождор НББПны илимдин, маданияттын, ?н?мд?н, техниканын, технологиялардын жана социалдык ч?йр?н?н ?н?г??с?н эсепке алып, жождо билим бер??н?н сапатынын кепилдигин камсыз кылуу боюнча т?м?нд?г?л?рд? камтылган сунуш-к?рс?тм?л?рд? кармануу менен жыл сайын жа?ылап турууга милдетт??:

- б?т?р??ч?л?рд? даярдоонун сапатын камсыз кылуу боюнча стратегиялардын иштелмесинде;

- билим бер?? программаларын мезгил-мезгили менен рецензиялоонун мониторингинде;

- так макулдашылган чендин негизинде студенттердин билимдеринин жана билгичтиктеринин, б?т?р??ч?л?рд?н зирект??л?г?н?н де?гээлин баалоонун объективд?? ?т?? тартиптеринин иштелмелеринде;

- окутуучулар курамынын сапатын жана зирект??л?г?н камсыз кылууда;

- бардык ишке ашырылуучу билим бер?? программаларын жетишт?? каражаттар менен камсыз кылууда, аларды колдонуунун натыйжалуулугун к?з?м?лд??д?, мунун ичинде окуп жаткандарды сурап бил?? жолу менен;

- ?з?н?н ишмерд??л?г?н (стратегиясын) баалоо жана башка шайкеш билим бер?? мекемелери менен катар коюп салыштыруу ?ч?н макулдашылган чендер боюнча ?з?н ?з? изилд??н? ?зг?лт?кс?з ж?рг?з??д?;

- коомчулукту ?з?н?н изилд??л?р?н?н жыйынтыктары, максаттары, жа?ылоолору тууралуу маалымдоодо.

4.1.2. Студенттерди жана б?т?р??ч?л?рд? даярдоонун сапатын баалоо алардын к?нд?г?, аралыктык жана жыйынтык мамлекеттик аттестациясын камтышы керек. Студенттерди жана б?т?р??ч?л?рд? алардын жекече жетишкендиктерин тийишт?? НББПнын этаптуу же т?пк? талаптарга ылайык келгидей аттестациялоо ?ч?н баалоочу каражаттардын типт?? тапшырмаларды, текшер?? жумуштарын, тесттерди ж.б. камтуучу, билимдерди, билгичтиктерди жана ээ болгон зиректердин де?гээлин баалоого м?мк?нд?к бер??ч? байырлары т?з?л?т. Баалоочу каражаттардын байырларын жож иштеп чыгат жана бекитет.

Б?т?р?п чыгаруучу квалификациялуу иштердин мазмунуна, к?л?м?н? жана т?з?м?н? карата талаптар Кыргыз Республикасынын ?км?т?н?н 2012-жылдын 29- майындагы № 346 токтому менен бекителген Кыргыз Республикасынын жогорку окуу жайларынын б?т?р??ч?л?р?н жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестациялоо ж?н?нд? Жобонун негизинде аныкталат.

4.1.3. НББПны иштеп чыгууда жожду б?т?р??ч?л?рд?н социалдык-инсандык зиректигин (мисалы, социалдык ?з ара аракеттен?? зиректерин, ?з?н ?з? уюштурууну жана системдик-ишмерд??л?к м?н?зд?г? ?з алдынча башкарууну) т?з?? м?мк?нч?л?кт?р? аныкталуусу керек. Жож жождун социалдык-маданий ч?йр?с?н т?з?п калыптандырууга, инсандын ар тараптуу ?н?г??с? ?ч?н зарыл шарттарды т?з??г? милдетт??.

Жож окуу жараянынын социалдык-тарбиялык б?л?г?н студенттик ?з алдынча башкарууну ?н?кт?р??н?, студенттердин коомдук уюмдардын ишине катышуусун, спорттук жана чыгармачылык клубдарды, илимий студенттик коомдорду кошуп, ?н?кт?р??г? к?м?кт?ш болууга милдетт??.

4.1.4. Жогорку окуу жайынын НББПсы студенттин тандоосу боюнча сабактарды ар бир СМнын вариативд?? б?л?г?н?н ?чт?н биринен кем эмес к?л?м?н т?з??с? керек. Студенттин тандоосу боюнча сабактарды т?з??н?н тартибин жождун илимий ке?еши аныктайт.

4.1.5. Жож студенттердин ?з?н?н окуу программасын т?з??г? катышуусунун реалдуу м?мк?нч?л?г?н камсыз кылууга милдетт??.

4.1.6. Жож НББПны т?з??д? студенттерди алардын укуктары жана милдетт??л?кт?р? менен тааныштырууга, студенттер тандап алган сабактар алар ?ч?н милдетт?? болуп эсептелинерин, ал эми алардын суммалык эмгек сыйымдуулугу окуу мерчеминде каралгандан кем болбошу керектигин т?ш?нд?р??г? милдетт??.

4.2. Студенттин НББПны ишке ашыруудагы укуктарына жана милдетт??л?кт?р?н? карата жалпы талаптар.

4.2.1. Студенттер, студенттин тандоосу боюнча окуу сабактарын ?зд?шт?р??г? б?л?нг?н окуу убактысынын к?л?м?н?н чектеринде, НББПда алдын ала каралган конкретт?? сабакты тандап алууга укуктуу.

4.2.2. Студент ?з?н?н жекече билим бер?? траекториясын т?з??д? сабакты тандоо боюнча жождо ке?еш алуу жана алардын даярдоонун (адистештир??н?н) болочок багытына таасир эт?? укугуна ээ.

4.2.3. НББПны ?зд?шт?р??д? натыйжалуулукка жетиш?? максатында СИЖМЗны ?н?кт?р?? б?л?г?нд? студенттер студенттик ?з алдынча башкарууну ?н?кт?р??г?, коомдук уюмдардын, спорттук жана чыгармачылык клубдардын, илимий студенттик коомдордун ишине катышууга милдетт??.

4.2.4. Студенттер жождун НББПсында алдын ала каралган бардык тапшырмаларды аныкталып белгиленген м??н?тт?рд? аткарууга милдетт??.

4.3. Студенттин окуу ж?г?н?н максималдуу к?л?м? анын аудиториялык жана аудиториядан тышкаркы (?з алдынча) окуу ишинин бардык т?рл?р?н камтуу менен, жумасына 45 саат болуп белгиленет.

Жумасына аудиториялык сабактардын к?нд?зг? окуу таризиндеги к?л?м?н ЖКББнын де?гээлин жана даярдоонун багытынын ?зг?ч?л?г?н эсепке алуу менен, ар бир окуу сабагын ?йр?н??г? б?л?нг?н жалпы к?л?мд?н 50% чектеринде мамлекеттик билим бер?? стандарты аныктайт.

4.4. К?нд?зг?-сырттан (кечки) окуу таризинде аудитордук сабактардын к?л?м? жумасына 16 сааттан аз болбошу керек.

4.5. Сырттан окуу таризинде окутуучу менен сабак окуу м?мк?нч?л?г? студентке жылына 160 сааттан аз эмес к?л?мд? камсыз кылынуусу керек.

4.6. Окуу жылындагы каникулдук убакыттын жалпы к?л?м? 7-10 жуманы т?з??с? керек, мунун ичинде кыш мезгилинде 2 жумадан кем эмес.

5. Бакалаврларды даярдоонун НББПсынын талаптары

5.1. Бакалаврды даярдоонун НББПсын ?зд?шт?р??н?н натыйжаларына карата талаптар.

Бакалавр академиялык даража ыйгарылган, 710200 «Маалыматтар системдери жана технологиялар » багытынын б?т?р??ч?с? НББП максатына жана маселелерине ылайык кесиптик ишмерд??л?г?нд? т?м?нк? зирект??л?кт?рг? ээ болушу зарыл:

а) универсалдык:

- ж алпы илимий (ЖИК):

· айлана-ч?йр? ж?н?нд?г? илимий билимдердин толук системине ээ, маданияттын, турмуш-тиричиликтин баалуулуктарында багыт аныктоого ж?нд?мд?? (ЖИК-1);

· кесиптик маселелерди чеч??д? математикалык / табигий / гуманитардык / экономикалык илимдердин негизги жоболорун колдонууга ж?нд?мд?? (ЖИК-2);

· жогорку даражадагы ?з-алдынчалулуукта заманбап билим бер?? жана маалымат технологияларын колдонуу менен жа?ы билим алууга ж?нд?мд?? (ЖИК-3);

· традициялык жана инновациялык ойлорду т?ш?н??г? жана колдонууга, аларды ишке ашуруучу кадамдарды табууга жана изилд?? ишмердигинин базалык усулдарын колдонуп долборлор ?ст?нд? ишт??г? катышууга ж?нд?мд?? (ЖИК-4);

· илимдеги, техникадагы жана технологиялардагы, профессионалдык ч?йр?д?г? жа?ы кубулуштардын социалдык-экономикалык жана маданий б?т?мд?р?н талдоого жана баалоого ж?нд?мд?? (ЖИК-5);

· ?з?н?н эмгегин илимий негизде баалоого жана ?з?н?н иш-аракеттеринин жыйынтыгын жогорку даражадагы ?з-алдынчалулуук менен баалоого ж?нд?мд?? (ЖИК-6).

- аспаптык (АК):

· маалыматты кабыл алууга, жалпылоого жана талдоого, максат коюуга жана ага жет??н?н жолдорун тандоого ж?нд?мд?? (АК-1);

· мамлекеттик жана расмий тилдерде ?з?н?н оозеки жана жазуу с?йл?мд?р?н логикалык туура, аргументт?? жана ачык-айкын т?з??г? ж?нд?мд?? (АК-2);

• социалдык баарлашуу де?гелинде чет тилдердин бир??с?н? ээ болуу (АК-3);

· ишмердик баарлашууну ж?з?г? ашырууга ж?нд?мд??: эл алдына чыгып с?йл??, с?йл?ш??л?р, ке?ешме ?тк?р??, ишмерд??л?кт? жазуу т?р?нд? баарлашуу, электрондук коммуникациялар (АК-4);

· маалыматты алуунун, сактоонун, кайра иштет??н?н негизги усулдарына, ыкмаларына жана каражаттарына, маалымат башкаруунун каражаты катары компьютер менен, анын ичинде глобалдык компьютердик тармактарда жана корпоративдик маалыматтар системдеринде, ишт??н?н шыктарына ээ (АК-5);

• уюштуруу жана башкаруу чечимдерин иштеп чыгууга катышуугаж?нд?мд?? (АК-6).

- с оциалдык-инсандык жана жалпы маданий (СИЖМК):

· коомдо кабыл алынган моралдык жана укуктук негизде социалдык ?з-ара аракеттениш??г? ж?нд?мд??, элге сый, башка маданиятка толеранттуулук жана шериктештик мамилелерди колдоого даярдыкты к?рс?т?т (СИЖМК-1);

· ?з?н?н жетишкендигин жана жетишпегендигин сын к?з менен кароону, жетишкендиктерин ?н?кт?р?? жана жетишпегендиктерин жоюуу жолдорун белгил??н? жана каражаттарын табууну билет (СИЖМК-2);

· активд?? граждандык позицияда болууга, граждандык демократиялык коомдун баалуулуктарынын негизиндеги диалогго ж?нд?мд?? жана даяр (СИЖМК-3);

· сергек жашоо ?лг?с?н?, табиятты коргоого жана ресурстарды рационалдуу колдонууга керек болгон билимдерин колдонууга ж?нд?мд?? (СИЖМК-4);

· коллективде, анын ичинде дисциплиналар аралык долбоорлордо ишт??г? ж?нд?мд?? (СИЖМК-5).

б)Кесиптик зирект??л?кт?р? (КЗ)

Б?т?р??ч? т?м?нк?д?й кесиптик зирект??л?кк? ээ болууга тийиш (КЗ):

Конструктордук –долбоорлоо ишмердиги:

· обьектти долбоорлоонун астындагы, предметтик ч?йр?н?н системдик анализи, алардын ?з ара байланышы (КЗ-1);

• техникалык долбоорлоо иштерин ж?рг?з?? (КЗ-2);
• жумушчу долбоорлоо иштерин ж?рг?з?? (КЗ-3);

· долбоорлоо ?ч?н керект?? чо?дуктарды тандоо иштерин ж?рг?з?? (КЗ-4);

· процесстерди жана системдерди моделдештир?? иштерин ж?рг?з?? (КЗ-5);

· обьекттилерди долбоорлоонун ишенимд??л?г?н жана сапаттуу ишт??с?н баалоо (КЗ-6);

· сапаттык стандарт боюнча долбоорду тастыктоо иштерин ж?рг?з?? (КЗ-7);

· коопсуздуу жашоо иштешин камсыздандыруучу шарттарга эсепт?? ж?рг?з?? (КЗ-8);

• экономикалык эффективд??л?г?н эсепт?? (КЗ-9);

· долбоорлоочу документтердин бардык т?рл?р?н иштеп чыгуу, макулдаштыруу жана басып чыгаруу (КЗ-10);

Технологиялык-долбоорлоо- ишмерд??л?г?:

· негизги жана колдонмо маалымат технологияларын долбоорлоо (КЗ-11);

· маалымат технологияларынын ишке ашыруу каражаттарын (методикалык, информациялык, математикалык, алгоритмикалык, техникалык жана программалык) иштеп чыгуу (КЗ-12);

· маалымат технологияларын автоматташтыруу долбоорлорунун каражаттарын иштеп чыгуу (КЗ-13);

· кесиптик ишмерд??л?кт?н маселелерин чеч?? ?ч?н биосферанын ишт??с?н?н негизги закон ченемд??л?кт?р?н жана жаратылышты рационалдуу колдонуунун принциптерин колдоно бил??(КЗ-14).

?нд?р?шт?к-технологиялык ишмерд??л?г?:

· жа?ы продукцияны ?нд?р??н? даярдоодо ?нд?р?шт?к технологиялык процесстерди табууга жана ?зд?шт?р??г? катышуу (КЗ-15);

· ?нд?р?шт?к участоктордо технологиялык процесстердин сапаттарын башкаруу боюнча документтерди даярдоо (КЗ-16);

· кесиптик ишмерд??л?кт?н объекттерин иштеп чыгуунун технологияларын т?м?нк? ч?йр?л?рд? ?зд?шт?р??: машина куруу, прибор куруу, илим, техника, билим, медицина, административдик башкаруу, юриспруденция, бизнес, жекече ишмерд??л?к, коммерция, менежмент, банктык системдер, маалыматтык системдердин коопсуздугу, технологилык процесстерди башкаруу, механика, техникалык физика, энергетика, ядердик энергетика, к?чт?к электроника, металлургия, курулуш, транспорт, темир жол транспорту, байланыш, телекоммуникациялар, инфокоммуникациялык башкаруу, почта байланышы, химия ?н?р жайы, айыл чарба, текстилдик жана же?ил ?н?р жайы, тамак-аш ?н?р жайы, медициналык жана биотехнологиялык, тоо-кен иши, жер астындагы ишканаларды жана ?нд?р?шт?рд? коопсуздук менен камсыздандыруу, геология, нефть газ тармагы, геодезия жана картография, геоинформациялык системалар, токой комплекси, химиялык-токой комплекси, экология, тейл?? сферасы, массалык маалыматто системдери, дизайн, жана ошондой эле ар кандай турд?г? ишканалардын профилдери жана экономикалык шарттагы маалыматтоо коомунун бардык ишмердиктери (КЗ-17).

Уюштуруучулук-башкаруучулук ишмерд??л?г?:

· жумушчу орундарды, алардын техникалык жабдыктоосун уюштуруу, компьютердик жабдыктоону жайгаштыруу (КЗ-18);

· кичи жааматтагы иштерди уюштура бил?? (КЗ-19);

· долбоорлоо обьектисинин ?нд?р?шт?к жана ?нд?р?шт?к эмес чыгымдарынын сапаттарын камсыздандырууну баалоо (КЗ-20);

· киргизил??ч? маалыматтардын сапаттарын текшер??н? уюштуруу (КЗ-21);

Илимий-изилд??ч?л?к ишмерд??л?к:

· маселени коюуда жана эксперименталдык изилд??л?рд? ж?рг?з??д? маалыматтарды чогултуу, тематика боюнча илимий текникалык маалыматтарды изилд??д? ата мекендик жана чет элдик тажырыйбаны колдоно бил?? ж?нд?мд??л?г? (КЗ-22);

· эксперименталдык чондуктарды жана алынган чечимдерди салыштыруу менен тандалган моделдин тууралыгын ж?нд?? ж?нд?мд??л?г? (КЗ-23);

· кесиптик изилд??л?рд?н жыйынтыктарын математикалык методдорду колдонуу менен иштеп чыгуу, анализд?? жана синтезд?? ж?нд?мд??л?г? (КЗ-24);

· алынган жумушчу жыйынтыктарды илимий техникалык конферецияларга презентация т?р?нд?, илимий техникалык отчеттор, статьялар жана докладдар катары к?рс?т?? (КЗ-25).

Инноватикалык ишмерд??л?г?:

· жа?ы атаандаш идеяларды т?з?? жана аларды долбоорлордо ишке ашыруу (КЗ-26);

Т?зд??-о?доо ишмерд??л?г? :

· программаны коюу, информациялык системдерди тажрыйбалык жана ?нд?р?шт?к иштет??г? киргиз?? ?ч?н программалык жана техникалык каражаттарды т?зд?? (КЗ-27);

· программалык системаны даяр компоненттерден чогултуу (КЗ-28);

Сервистик -иштет?? ишмерд??л?г?:

· информациялык системдердин жана технологиялардын берилген функционалдык м?н?зд?м?л?р?нд? жана аларга тиешел?? сапаттык критерийлеринде ишт??н? камсыздандыруу жана коштоо (КЗ-29);

· маалымат системдерин жана алардын технологияларынын коопсуздугун жана б?т?мд??л?г?н камсыздандыруу, программалардын ?зг?р??ч? шарттарда ишт??с?н адаптациялоо (к?нд?р??) (КЗ-30).

5.2. Бакалаврларды даярдоонун НББПнын т?з?м?н? талаптар.

Баклаврларды даярдоодо НББП т?м?нк? окуу мерчемдери (табл.) окутуу каралат:

• гуманитардык, социалдык жана экономикалык мерчемдер;

· математикалык жана табыгый-илимий мерчемдер;

• кесиптик мерчемдер;

жана б?л?мд?р;

· дене тарбия; окуу жана ?нд?р?шт?к практика жана/же илимий - изилд??ч??л?к иш;

• жалпы мамлекеттик аттестация.

Сабактардын ар бир мерчеми базалык (милдетт?? т?рд?г?) б?л?кк? жана жож тарабынан аныкталчу ?зг?рм? (профилдик) б?л?кк? ээ болот. ?зг?рм? (профилдик) б?л?к базалык сабактардын мазмуну менен аныкталуучу билимдерди, билгичтиктерди жана к?нд?мд?рд? ке?ейт??г? жана тере?дет??г? м?мк?нд?к берип, байырлык сабактардын мазмунун аныктайт. Студент алынган профилге ылайык «магистр» академиялык даражасына жетиш?? ?ч?н ЖКББнын кезектеги де?гээлинде билимин улантууга, ийгиликт?? кесиптик иш ?ч?н тере?детилген билимдерди жана к?нд?мд?рд? алууга м?мк?нч?л?к т?з?л?т. ?зг?рм? (профилдик) б?л?к эки

б?л?кт?н турат: жождук курам жана студенттин тандоосу боюнча т?з?лг?н сабактардан турат.

Базалык (милдетт?? т?рд?г?) “Гуманитардык, социалдык жана экономикалык мерчемдер” т?м?нк? милдетт?? сабактарды ?з?н? с?зс?з камтуусу зарыл: “Ата-мекен тарыхы”, “Философия”, Мамлекеттик (же орус) тили, “Чет тил”.

Кесиптик мерчемдин базалык (милдетт?? т?рд?г?) б?л?м?н “Жашоо ишмердигинин коопсуздугу” сабагын ?з?н? камтуусу зарыл.

Таблица - Бакалаврларды даярдоонун ЖКББ НББПнын т?з?м?

НББП СМ коду	Окуу мерчемдери жана билимди ?зд?шт?р??н? долбоорлоонун жыйынтыгы		Эмгек к?л?м?(кредит)	Окуу китептерин жана окуу шаймандарын иштеп чыгаруучу сабактардын тизмеси	Калыптанылуучу зиректин коду
Б.1	Гуманитардык, социалдык жана экономикалык мерч е м		3 2- 52
	Базалык б?л?к Циклдин базалык б?л?г?н ?йр?н??н?н натыйжасында студент: бил??с? керек: - тарыхый процесстердин негизги мыйзам-ченемд??л?кт?р?н, Кыргызстандын тарыхый ?н?г?ш?н?н этаптарын, азыркы д?йн? ж?з?нд?г? Кыргызстандын орду жана ролу; - философиянын негизги б?л?мд?р?н жана багыттарын, к?йг?йл?рд? талдоонун философиялык ыкмаларын жана жолдорун; жасай билиши керек: - социалдык-саясий жана илимий адабияттарды ?з алдынча талдоону; - талдоолордун жыйынтыктарын эске алуу менен ?з ишмердиктерин пландаштырууну жана ишке ашырууну, мамлекеттик жана расмий тилдерде оозеки жана жазуу кептерин жакшы с?йл??г?; аткара бил??с? керек: - ?з?н?н жеке к?з карашын жазуу т?р?нд? далилдеп бер?? к?нд?м?н; - к?пч?л?кт?н алдында с?йл?й бил??, ж?й?? далилдерди келтир??, талаш-тартыш жана карама-каршы пикирдеги талкууларды уюштуруу, ар т?рд?? талкуулардын логикасына практикалык талдоо ж?рг?з?? к?нд?мд?р?н; - маалыматтарды кооптуу учурда кабыл алуу; - мамлекеттик жана расмий тилдерде оозеки жана жазуу т?р?нд? тиешел?? денгээлде байланыша бил??, чет тилинде кесиптик багыттагы маалыматтарды алуу денгээлинде с?йл?ш?? к?нд?мд?р?н.		2 6 -3 4	Философия, Ата-мекен тарыхы, Кыргыз тили, Орус тили жана чет тили, ж.б.	ЖИК 1-6 СИЖМК1-4
	?зг?рм? б?л?м ( жождун ЖБПсындагы бил??л?р, билгичтиктер к?нд?мд?р )
Б.2	Математикалык жана табыгый илимий мерчемдер		4 0 - 60
	Байырлык б?л?м		28- 4 0
	Байырлык б?л?мд? ?йр?н??н?н натыйжасында студент т?м?к?л?рд?: бил??с? зарыл: · математикалык анализдин негизги т?ш?н?кт?р?н жана методдорун, сызыктуу алгебраны, математикалык логиканын элементтерин, дифферециалдык те?деменин теориясын жана математикалык физиканын те?демелеринин теориясынын элемент-терин, ыктымалдуулук теоричсын жана математикалык сиатистиканы, капыс процесстерди, божомолдоолорду статисти-калык баалоону жана текшер??н?, экперименталдык чо?дуктарды иштеп чыгуунун статистикалык методдорун; · персоналдык компьютерди колдонуу-нун дискреттик структуралары ж?н?нд?г? негизги маалыматтарды, математикалык маселелерди чыгаруунун сандык метод-дорунун негизги алгоритмдерин; бир (эки) программалоочу тилди; компьютердик тармактардын локал-дык жана глобалдык структураларын; · Ньютондун законун жана сакталуу законундорун, Эйнштейндин салыштырма-луулук теориясынын атайын принциптерин, салыштырмалуулук теориясынын жалпы элементтерин электростатистика закондо-рун, магниттик талаанын жаратылышын жана магниттик талаадагы заттардын ж?р?м турумдарын, электро магниттик индук-циянын закондорун, Максвеллдин те?деме-син, толкун процесстерин, геометриалык жана толкундук оптинаны, заттардын ?з ара нурдануусун, Гейзенбергдин катышын, Шредингердин те?демесин жана аны э? ж?н?к?й системалар ?ч?н чыгаруу; · Биосферанын туруктуулугун анык-тоочу факторлорду, жаратылышка антропогендик таасир эт??н?н к?б?й?ш?н?н м?н?зд?м?л?р?н, жаратылыштык колдонуу-нун рационалдуу принциптерин, биосферага таасир эт??н?? чарбалык азайтуунун методдорун, айлана ч?йр?н? коргону уюшуруучулук жана укуктук каражаттарын, туруктуу ?н?г??г? жетиш??н?н ыкмаларын; Билгичтиктер: · Жогорулатылган татаалдыктагы кесиптик маселелерди чеч??д? математикалык методдорду колдону; · Персоналдык компьютерди кардар катары колдонуу, чо?дуктарды машинеде алмаштыруу ?ч?н сырткы маалымат камтыгычтарды колдоно бил??, чо?дуктардын жана програмалардын резервдик к?ч?рм?л?р?нун архивдерин т?з??, кесиптик маселелерди чыгаруу ?ч?н программалоо тилдерин жана системдерин колдонуу, программалык жалпы каражаттар менен ишт??; · Математикалык анализдин методдорун колдонуп курстагы негизги б?л?мд?р боюнча типтик маселелерди чыгаруу, кесиптик ишмерд??л?кт?н маселелерин чеч??д? жана анализд??д? физикалык закондорду колдонуу; · Айлана ч?йр?го антропогендик таасир эт??н? баалону жаратылыш -климаттык шарттарды эске алуу менен ж?рг?з??; · Экологиялык документтер менен ишт??д? нормативдик укуктук актыларды колдонуу. Ээ болуу: · Кесиптик маселелерде математикалык моделдерди т?з??н?н методдоруна жана алынган жыйынтыктарды баяндоого; · Глобалдык жана локалдык компьютердик тармактарда маалыматтарды изд?? жана алмаштыруу методдоруна, антивирустук коргоо ыкмалары менен кошо; · Физикалык ?лч?? методдорун ж?рг?-з??г?, физикалык эксперименттерди ж?рг?з??д? каталарды туура баалоо методдоруна; · Мекеменин ишмерд??л?к залакасын экономикалык баалоо методдоруна; · Айлана ч?йр?г? таасир эт??ч? ыкмаларды рационалдуу тандоо методдору.			Математика Информатика Физика Экология ж.б.	ЖИК-1,3 СИЖМК-5 КЗ-12,26
	?зг?рм? б?л?м ( жождун ЖБПсындагы бил??л?р, билгичтиктер к?нд?мд?р )
Б.3	Кесиптик мерчемдер		115-135
	Байырлык (жалпы кесиптик) б?л?мд? ?йр?н??н?н натыйжасында студент т?м?к?л?рд?: бил??с? зарыл: · Маалыматтар процесстеринин, системдердин жана технологиялардын кошулмаларынын т?з?л?шт?р?н жана касиеттерин, маалымат системдерин анализд??н?н методдорун, долборлоо чечимдеринин к?рс?т?л?шт?р?н?н модел-дерин, маалымат системдеринин конфи-гурацияларын. · Маалымат системдерин т?з?д? колдонулуучу маалымат технологиясынын ишт??с?н?н кошулмалары, т?з?л?ш? жана ишт?? принциптери, байырлык жана колдонмо маалымат системалары, маалымат технологияларынын аспаптык каражаттары; · Маалымат системдерин классифи-кациалоо, маалымат системдерин т?з?л?шт?р?, кофигурациялары маалымат системдерин долборлоо процесстерин жалпы м?н?зд?м?; · Программалоонун технологиялык базалык т?ш?н?кт?р? жана принциптери, программалык продуктыны т?з?н?н негизги этаптары жана принциптери, абстракциалоо, спецификациялоо арасындагы айыр-мачылыктар жана аларды ишке ашыруу, рекурсия маалыматтын конфиденциал-дуулугу, кайталап колдонуу татаалдаштыруу проблемасы, масштабтоо, ?зг?рт??л?рд? эске алуу менен долбоорлоо, классификациалоо, типтештируу, макулдаштыруу жокко чыгарууну иштеп чыгуу, каталар жана о?доолор; · Чо?дуктар базасынын негизги туш?н?кт?р?, чо?дуктарды сактоо, чо?дуктарды к?рс?т?? бил?? базасы, чо?дуктардын т?ш?н?кт?к, логикалык жана физикалык моделдери; · Маалыматтарды иштеп чыгуунун негизги т?рл?р? жана процедуралары маалыматтарды иштеп чыгуунун моделдери жана маселелерди чеч?? методдору (отчеттору генерациялоо, чечимдерди кабыл алууну колдоо, чо?дуктардын анализи, жасалма интеллект, с?р?тт?л?шт?рд? иштеп чыгуу); · Жасалма интеллект технологиясынын теориясын (Эксперттик сиитеманын математикалык к?рс?т?л?ш?, логикалык жыйынтык, жасалма нейрондук тармактар, эсепт?? логикалык системдери, генетикалык алгоритм алуу системдери, мультиагонттук системдери); · Аспаптык каражаттардын кошумдары жана т?з?л?шт?р?, жана алардын ?н?г?? тенденциялары (операциялык системдер, программалоо тилдери, техникалык каражаттар); · Маалымат тармактарынын моделдери жана т?з?л?шт?р?, тармактардын маалыматтык ресурстары, азыркы учурдагы маалымат тармактарынын теориялык негиздери; · Маалымат системдерин долбоор-лоонун моделдери, негизги этаптары, методологиялары, технологиялары жана долбоорлоо каражаттары; билгичтиктер: · маалымат системдеринин маалы-маттык логикалык, фунционалдык жана обьектиге ылайыкташтырылган моделдерин иштеп чыгуу, маалымат системдеринин чо?дуктарынын моделдери; · маалымат системдерин долбоорлоодо маалымат технологияларын колдонуу; · маалымат системдерин долбоорлоодо архитектурдук жана б?л?шт?р?лг?н чечимдерди колдонуу; · программаларды коюу, тастыктоо, маалымат системдеринин программалык элементтерин сыноо жана колдонуу, стандарттык сапат боюнча аларды тастыктоо, долбоорлоо документтеринин бардык т?рл?р?н макулдаштыруу жана басып чыгаруу; · маалыматты иштеп чыгууда математикалык жана информациялык маселелерди коюу, ар кандай программалар ?ч?н маалыматтарды иштеп чыгуучу алгоритмдерди колдонуу; · интеллектуалдык системдердин кошумча маселелерин, статистикалык эсперттик системдерди, м??н?т учурундагы эксперттик системдерди декларативдик ПРОЛОГ тилин колдонуп чеч??; · тармактарды т?з??н?н негизги этаптарын, тармактарда процесстердин иерархиялык моделдерин, тармактардагы маалыматтарды алмашуу технологиясын башкарууну ишке ашыруу; · обьектини долборлоодо долборлоо алдындагы изилд??н?, изилден??ч? ч?йр?н? системдик анализин, алардын ?з ара байланышын, маалымат системдерин долбоорлоо ?ч?н чо?дуктарды тандоону, маалымат системдерин даяр компонентерден чогултууну, программаларды ?зг?р??ч? шарттарга ылайыкташтырууну; Ээ болуу: · ?йр?н??ч? ч?йр? тууралуу чондуктарды жана бил??л?рд? к?рс?т??н?н методдору жана каражаттары, маалымат системдеринин технологияларын ишке ашыруу методдоруна жана анализд?? каражаттарына, маалымат системдеринин долбоорлорун иштет??г?; · маалымат системдерин т?з??д? маалымат технологиясынын методология-сын колдонууга; · маалымат системдеринин архитек-турасын иштеп чыгуунун моделдерине жана каражаттарына; · Программалоонун процедурдук тилдерине жана обьектке ылайык-таштыруусуна; · Маалыматы изд??н?н жана аларды иштет??н?н маалыматтык технология-ларына (гетерогендик ч?йр?д? документтерди изд??д?, онтологиянын изд??ч? роботтордун, интеллектуалдык агенттердин) негизинде тексттерде релеванттык маалыматтарды изд??, чо?дуктарды интеллектуалдык анализд??-н?н технологияларына, чечимдерди кабыл алууну коштоонун интеллектуалдык технологияларына (чо?дуктарды сактоону негизинде, маалыматтарды оперативдик аналитикалык иштеп чыгуунун жана чо?дуктарды интеллектуалдык анализ-д??н?н); · Бил??н? к?рс?т??н?н моделдерин т?з??г?, жасалма интеллекттердин маселе чыгаруу ыкмаларына жана техникасына, бил??н?н маалыматтык моделдерине, бил??н? к?рс?т??н?н методдоруна, инженердик методдоруна; · Инфокоммуникациялык системдерди жана тармактарды т?з??н?н технологиялары жана коштоолору; · Долбоорлоонун методдору жана каражаттарына, маалымат системдерин кайра т?з?г? жана о?дого.		56-105	Маалымат процесстеринин жанасистемдеринин теориясы Маалыматтык технологиялар Маалымат системдеринин архитектурасы Программалоо технологиясы Чо?дуктарды башкаруу Маалыматтарды иштеп чыгуу технологиялары Интеллектуалдык системдер жана технологиялар Маалыматтык системдердин инструменталдык каражаттары Инфокоммуникациялык системдер жана каражаттар Маалыматтык системдердин жана технологиялардын долбоорлоо методдору жана каражаттары	ЖИК-5-6 СИЖМК-6 КЗ-1-34
	?зг?рм? б?л?м ( жождун ЖБПсындагы бил??л?р, билгичтиктер, к?нд?мд?р )
Б.4	Дене тарбия		400 саат		СИЖМК-4
Б.5	Тажрыйба жана/же илим-изилд??л?к иштери (жождун ЖБПсындагы бил??л?р) билгичтиктер, к?нд?мд?р		10-15		КЗ 1-2,4,9
Б.6	Мамлекеттик жыйынтык тоочу аттестация		12-15
	Негизги билим бер ?? программасын ын жалпы эмгек ченеми		240

1. НББП ОСга кир??ч? айрым окуу сабактарынын эмгек сыйымдуулугу 10 кредитке чейинки интервалда берилет.

2. НББП ОСны Б1, Б2 жана Б3 базалык т?з??ч?л?рд?н кошунду эмгек сыйымдуулугу НББП ОСда к?рс?т?лг?н жалпы эмгек сыйымдуулугунун 50 пайыздан кем эмесин т?з??с? керек.

3. Жыйынтыктоочу мамлекеттик аттестация ?з ичине бакалаврдык б?т?р??ч? дасыктык иштин корголушун камтыйт.

5.3. Бакалаврды даярдоо НББП ны ишке ашыруу шартына коюлган талап.

5.3.1. Окуу жараянын кадрлык камсыздоо

Бакалаврды даярдоо НББП сын ишке ашыруу системдик т?рд? илим менен алектенген жана илимий-усулдук иш-аракеттенген жана берилген сабактан каптал бетине ылайык эреже катары базалык билимд?? педагогикалык кадрлар ишке ашыруусу керек.

Кесиптик мерчемдин окутуучулары, эреже катары кандидаттык, докторлук илимий даражадагы жана кесиптик ч?йр?д? ылайык иш тажрыйбалуу болуусу зарыл.

Берилген НББП боюнча билим бер?? жараянын камсыздаган окутуучулардын жалпы санында илимдин кандидаты же доктору даражасындагы окутуучулардын б?л?г? 40% дан кем эмес болушу керек.

Илимий даражасы же илимий наамга ээ болгон жалпы окутуучулардын 10 пайызына чейинкиси, акыркы он жыл аралыгынан жогору берилген багыт (профиль) боюнча жетект??ч? адис же жетекчилик кызматта эмгек стажына ээ болгон окутуучулар менен алмаштырылышы м?мк?н.

5.3.2. Окутуу жараянын укуктуу-усулдук жана маалыматын камсыздоо

Бакалаврларды даярдоо НББПсын ишке ашыруу ар бир студенттин негизги билим бер?? программасынын сабактарынын толук саны боюнча т?з?лг?н китепкана фондусуна жана берилген базаларга кир?? м?мк?нч?л?г?н камсыздоо керек. Жогорку окуу жайынын билим бер?? программасы (т?з?л??ч? зиректигин эсепке алуу менен аныкталган) тажрыйбалык практикум жана амалияттык сабактар камтылуусу керек.

Китепкана фондунун толук жыйнагынан т?м?нк? тизмеден 6д?н кем эмес ата мекендик жана чет элдик журналдарга кир??с?н камсыздоо зарыл: «Мир ПК», «Компьютер-Пресс», «Электроника», «Теория и система управления», «Автоматика и вычислительная техника», «Микропроцессорные средства и системы» ж.б.

IT- технологиянын теориясынын жана практикасынын ?т? тез ?н?г?ш?н?н натыйжасында негизги жана жардамчы адабияттарды т?м?нк? сайттарда чыгарылуучу интернет булактардан алууга болот;

Тизме:

//window.edu.ru/window_catalog ,

//fmi.asf.ru/Library/Book .

//itteach.ru

//intuit.ru

//studfiles.ru

ж.б

5.3.3. Окутуу жараянын материалдык техникалык камсыздоо

Бакалаврларды даярдаган НББПны ишке ашырган жогорку окуужайлары учурдагы тазалык жана ?ртк? каршы эрежелерге жана ченемдерге тура келген, жогорку окуу жайлардын окуу планында каралган студенттерди тажрыйбалык, сабактык жана сабак аралык даярдоону, практикалык жана илим-изилд?? иштеринин б?т т?рл?р?н ж?рг?з??н? камсыздаган чек-техникалык база менен камсыз болуусу зарыл.

Бакалаврдык программаны ишке ашыруу ?ч?н минималдуу керек материалдык техникалык каражаттар т?м?нк?д?й болуусу зарыл:

· окуу амалияттары жана класстары азыркы учурдагы компьютерлер менен, интернетке чыгуучу бириккен локалдык эсепт?? тармактары. Практикалык иштерди аткарууга студентке м?мк?нч?л?к т?з?? ?ч?н ар кандай архитектурадагы (бир ядердик, к?п ядердик, параллель жана топтоштурулган процессорлор) электрондук эсепт?? машиналары;

· жождун ЖБПсына ылайык ар бир сабак тиешел?? т?рд? лицензияланган программалык продуктылар менен камсыздануусу.

Окуу процессин жабдоочу программалык каражаттар т?м?нк?л?рд? камтыйт:

Базалык:

• операциялык системалар;

· программалоо тилдери (колдонуу ч?йр?л?р? боюнча тилдердин т?рл?р? (парадигмалар))

· программалык ч?йр?л?р (текстик процессорлор, электрондук таблицалар, персоналдык маалымат системалары, графиктик презентациялоо программалары, браузерлер, электрондук беттердин редакторлору, почталык клиенттер, растрдык графиктердин редакторлору, вектордук графиктердин редакторлору, басып чыгаруучу системдер, иштеп чыгаруучу каражаттар);

· чо?дуктар базасын башкаруучу системдер, чо?дуктарды сактоону башкаруучу каражаттар, чо?дуктарды к?рс?т??н? башкаруучу каражаттар;

Колдонмо:

· ч?йр?л?р боюнча колдонуунун маалымат системдери;

• автоматташтырылган долбоорлоо.

· илимий изилд?? иштерин ж?рг?з?д? студентерди технопарктардагы жана бизнес инкубаторлордогу ишт?? м?мк?нч?л?г? менен жабдоо.

· ЖОЖ электрондук материалдарды колдонууда ар бир окуучуну ?з алдынча даярдануусу ?ч?н компьютердик класста тиешел?? т?рд? интернетке чыга ала турган жумушчу орду менен камсыз кылуусу ылайык. Инернетке чыгууну 100% камсыз кылуу керек.

5.3.4 Б?т?р??ч?л?рд? даярдоонун сапаттын баалоо

Жогорку окуу жайы даярдоонун сапатын камсыздоого кепилдик бер??г? милдетт??, анын ичинде:

жумуш бер??ч?л?рд?н ?к?лд?р?н ишке тартуу менен б?т?р??ч?л?рд? даярдоонун сапатын камсыздоо боюнча стратегиясын иштеп чыгуу;

билим бер?? программасын мезгил-мезгили менен рецензиялоо, мониторинг, б?т?р??ч?л?рд?н компетенциясын, окучуулардын билимин жана ишке эбинин де?гээлин баалоонун обьективдик иш тартибин иштеп чыгуу; окутуучулардын курамынын зирект??л?г?н камсыздоо; жумуш бер??ч?л?рд?н ?к?лд?р?н ишке тартуу менен башка билим бер?? мекемелери менен ишкерд??л?кт?г? стратегияны жана салыштырмалуу баалоо ?ч?н макулдашылган критерий боюнча ар дайым ?зд?к баамдоону ?тк?р?? жолу.

5.3.4.1 Б?т?р??ч?л?рд?н жыйынтыктоочу аттестациясын жана окуучулардын ортодогу аттестациясын, жетиш??ч?л?кт?рд? учурдагы текшер??н? ичине киргизип негизги билим бер?? программасын ?зд?шт?р??н?н сапатын баалоо.

5.3.4.2. Жогорку окуу жайы ?з алдынча ар бир сабак боюнча учурдагы жана ортодогу билимди текшер??н?н шарттарын жана айкын т?р?н иштеп чыгып, аны окуучуларга биринчи бир айдын ичинде билдирет.

5.3.4.3. Окуучуларды, НББПга коюлган этаптык шарттарга ылайык, алардын жекече жетишкендиктерин аттестациялоо ?ч?н (учурдагы жетиш??с?н текшер?? жана аралык аттестация) билимин, к?н?м?н жана ээ болгон зирект??л?г?н?н де?гээлин баалоого м?мк?нч?л?к берген типтик тапшырмаларды, текшер?? иштерин, тесттерди жана текшер?? ыкмасын ичине камтыган баалоочу каражат фонду т?з?л?т.

Баалоочу каражат фонду ЖОЖ тарабынан иштеп чыгарылат жана бекитилет.

Конкретт?? сабак берген окутуучулардан башка, тышкы эксперт катары иш бер??ч?л?рд?, чектеш сабактарды окуган окутуучуларды активд?? ишке тартуу менен, окуучулардын аралык аттестациясын жана жетиш??л?р?н?н учурдагы текшер??с?н?н прогрммасына, алардын кесиптик ишкерд??л?г?н?н келечегинин шартына максималдуу жакындатуу ?ч?н ЖОЖ тарабынан шарт т?з?л?ш? зарыл.

5.3.4.4. Окуучуларга окуу жараянынын уюштуруусун жана сапатын толугу менен, ошону менен бирге кээ бир окутуучулардын иштерин баалоого м?мк?нч?л?к берил??с? керек.

5.3.4.5. Мамлекеттик жыйынтык аттестациясы дасыктык иштердин жактоону (дипломдук долбоорду) жана кесиптик сабак боюнча мамлекеттик ымтыканды камтыйт. Дасыктык иштин (дипломдук долбоордун) т?з?л?ш?н? жана к?л?м?н?, мазмуунуна коюлган шарттар о.э. мамлекеттик ымтыканга коюлган шарттар ЖОЖ тарабынан аныкталат.